rolikman rolikman
239
BLOG

Raport o Szekspirze: Autoportret Szekspira zawarty w jego dzieła

rolikman rolikman Kultura Obserwuj notkę 1

Od autora

Celem niniejszego raportu jest przedstawienie kontrowersji narosłych wokół autorstwa dzieł znanych na całym świecie jako dzieła Williama Szekspira. Impulsem do jego napisania było przekonanie, że kwestia autorstwa wykracza, i to dość daleko, poza wymiar czysto historyczno-literacki, sięgając w sferę szeroko pojmowanej kultury, ideologii i polityki. Ponieważ nie jestem anglistą (ukończyłem filologię polską i germańską), nie roszczę sobie jakichkolwiek pretensji do oryginalności, nie mam ambicji stawiania samodzielnych tez lub hipotez. Opieram się na rozległej literaturze przedmiotu, rozwijając jedynie tu i tam pewne myśli, pozwalając sobie tu i ówdzie na drobne komentarze i snując prognozy na temat skutków ewentualnego zdobycia większych wpływów przez rewizjonistów szekspirowskich czyli ludzi, którzy kwestionują tradycyjną atrybucję autorstwa. Wszystkie szekspirologiczne i historyczne (elżbietańskie) wątki zaczerpnąłem zarówno z literatury rewizjonistycznej, jak i prac tych szekspirologów, którzy uznają bez zastrzeżeń przyjętą powszechnie atrybucję autorstwa.

Zdaję sobie sprawę, że rzeczą najwłaściwszą byłoby zaznaczanie za każdym razem cytatów i umieszczanie przypisów oraz odnośników, ponieważ jednak nie piszę pracy naukowej, lecz publicystyczną i popularyzatorską, zaś masa materiału uczyniłaby ją – gdyby chcieć za każdym razem odsyłać do konkretnego autora i miejsca w jego tekście – mało czytelną, to praktycznie z tego zrezygnowałem, odsyłając czytelników do bibliografii, która zawiera pozycje wykorzystane przeze mnie w raporcie oraz do bogatych zasobów archiwalnych rewizjonizmu umieszczonych w Sieci.

Przy pisaniu raportu szczególnie pomocne były mi trzy rewizjonistyczne książki:Shakespeare Identified Thomasa Looney`a, The Mysterious William Shakespeare: The Myth and the Reality Charltona Ogburna oraz Shakespeare`s Unorthodox BiographyDiany Price. W drugiej kolejności wymienić chciałbym następujące pozycje: Joseph SobranAlias Shakespeare, Walter Klier Der Fall Shakespeare, Peter Dawkins Shakespeare Enigma, W. Ron Hess The Dark Side of Shakespeare, Ilija Giliłow Igra ob Uilliamie Szekspirje, Barry R. Clarke  The Shakespeare Puzzle, Peter Moore The Lame Storyteller, Poor and Despised – Studies in Shakespeare, Robert Detobel Wie aus William Shaxper William Shakespeare wurde. Ponadto  w raporcie wykorzystane zostały tezy i hipotezy zawarte w artykułach, esejach, polemikach, komentarzach i recenzjach następujących (oprócz wymienionych wyżej) autorów: Gwynneth Bowen, Charles Wisner Barrell, Lynne Kositsky, Noemi Magri, Robert Brazil, Mark Anderson, Mather Walker, Ken Kaplan, Alex McNeil, Daniel L.Wright, William Boyle, Thomas Bethell, Paul A.Nelson, Mark Alexander, Roger Stritmatter,
Edward D. Johnson, Nino Erné, L. James Hammond, Charles Boyle, Warren Hope, Uwe Laugwitz, Nina Green, Richard Waugaman, Ramon L.Jiménez, Eric Miller, Christopher Paul, Helen Heightsman Gordon, John Baker, David Roper, Peter Farey, Ramon Jiménez, Andrew Werth, Richard F.Whalen, Barboura Flues, Paul Altrocchi, Edwin Durning-Lawrence, N.B.Cockburn, Hank Whittemore, Mark Alexander, Eddi Jolly, Philip Johnson, Carl Nordling, Katharine Ligon,  Matthew Cossolotto, Heward Wilkinson, John Shahan, Alan Tarica, Michael Delahoyde, Timothy Burns Watson, William Plumer Fowler, William Ray, Patrick O’Brien, Christopher Dams, Richard Malim, John M. Rollett, Kevin Gilvary, Charles Beauclerk, Winfried L. Frazer, Stephanie Hopkins Hughes.

W raporcie zaprezentowane zostały przede wszystkim argumenty rewizjonistów, ponieważ argumenty strony przeciwnej znaleźć można bez żadnych problemów –
książki zwolenników tradycyjnej atrybucji autorstwa dzieł Szekspira są szeroko dostępne  w każdej bibliotece. Godna polecenia jest zwłaszcza biografia Shakespeare. Stwarzanie świata(Warszawa 2007) Stephena Greenblatta, która miała być po części odpowiedzią na argumenty rewizjonistów. Przyda się również William Szekspir – biografia ilustrowanaAnthony Holdena (Warszawa 2008) oraz popularne „opowieści biograficzne”: Stanisława Helsztyńskiego Człowiek ze Stratfordu (Warszawa 1963) oraz George`a Bidwella Łabędź z Avonu (Warszawa 1966) zawierające najbardziej zestandaryzowane i stereotypowe wersje biografii człowieka, o którym sądzi się powszechnie, iż napisał Hamleta i Sonety.

Mam nadzieję, że raport spełni swój cel, to znaczy zainteresuje rewizjonizmem szekspirowskim polskiego czytelnika. Byłbym szczęśliwy, gdyby to zainteresowanie zaowocowało przełożeniem na język polski i wydaniem głównych prac rewizjonistycznych.

Tomasz Gabiś

Trzy pierwsze rozdziały – rozdział  I:  „Spór o autorstwo dzieł Williama Szekspira”, rozdział II: „Krótka historia rewizjonizmu szekspirowskiego”, rozdział III: „Kim był William Szekspir (Szaksper) ze Stratfordu” – dostępne są na stronie www.tomaszgabis.pl w dziale Raporty.

Rozdział IV

AUTOPORTRET SZEKSPIRA ZAWARTY W JEGO DZIEŁACH

Omawiane w rozdziale III dokumenty pokazują nam Williama Szakspera, domniemanego autora Hamleta, jako człowieka pochodzącego z niskiej warstwy społecznej, z rodziny (pół)analfabetów, który dzieciństwo i młodość spędził w małym prowincjonalnym miasteczku, mówił dialektem swego hrabstwa, w wieku dwudziestu kilku lat udał się do Londynu, by z czasem awansować na przedsiębiorcę, kupca, obrotnego człowieka interesu etc. Dokumenty nie mówią nam natomiast nic ani o jego pisarskiej działalności, ani o życiu prywatnym związanym z pisarstwem, ani o żadnych innych epizodach z jego życia, wykraczających poza codzienne zajęcia i kwestie finansowe, prawne, handlowe. W tej sytuacji należy podejść do osoby autora od drugiej strony, od strony dzieł, i tam szukać jego osobowości, pochodzenia społecznego, światopoglądu, edukacji. Można postąpić tak, jak gdyby MakbetOtello i Sonety ukazały się anonimowo, a zatem jedyna droga, aby dowiedzieć się czegoś o ich autorze to przeanalizowanie utworów pod kątem rekonstrukcji jego sylwetki, potraktowanie ich jako dokumentów biograficzno-historycznych. Należy pamiętać o tym, że szekspirologia ostatnich stu lat zgromadziła ogromny materiał na temat dzieł Szekspira, wydobyła na światło dzienne ukryte wymiary, wątki i źródła – literackie, językowe, estetyczne, historyczne, filozoficzne, co pozwala o wiele dokładniej zrekonstruować hipotetyczny obraz autora będącego realnym podmiotem czynności twórczych.

(...)

Tomasz Gabiś

Przeczutaj cały artykuł w portalu Nowa Debata

rolikman
O mnie rolikman

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura